In 1960 komen de eerste Italianen op contract naar Utrecht om te gaan werken in fabrieken, die hier niet genoeg arbeidskrachten konden vinden. Snel daarna worden arbeiders geworven in Spanje, Griekenland, Turkije, Marokko en Joegoslavië. Het werk is tijdelijk. Na een of twee jaar wil men terugkeren met het verdiende loon.
In de praktijk gaat het anders. De fabrieken willen hun ingewerkte gastarbeiders houden of men vindt zelf ander werk in Utrecht. Al snel komen ook broers, neven, vrienden op eigen gelegenheid hun geluk in Utrecht zoeken. Dit noem je keten-migratie. Ze zijn bij particulieren in de kost of wonen in pensions. Het zijn hoofdzakelijk alleenstaande mannen, die na het zware werk hun vertier in de stad zoeken. Heimwee en eenzaamheid gaat een rol spelen. Na enkele jaren komen de eerste vrouwen en kinderen over. Dit vraagt een andere huisvesting. Nu krijgen ook de scholen, gezondheidszorg, hulpverlening, buurtwerk te maken met deze nieuwe inwoners.
(officiële cijfers van de gemeente Utrecht)
Mensen uit de Europese Unie kunnen nu makkelijk voor werk of studie naar Utrecht komen. Vandaar dat de aantallen Italianen, Spanjaarden en Grieken, die in 1990 nog daalden, daarna weer gestegen zijn onder invloed van economische crisis en werkloosheid in die landen. Bij de Joegoslaven heeft de oorlog een grote rol gespeeld. Wij hebben de aantallen uit de huidige landen van voormalig Joegoslavië bij elkaar opgeteld in ons overzicht.
Een beter leven, daar gaat het om. Een beter leven nu of een beter leven later als er genoeg verdiend is om terug te keren naar het eigen land. Een beter leven voor de kinderen die op zullen groeien in een nieuw land met betere kansen op scholing, gezondheidszorg en welvaart. Dit vraagt durf, nieuwsgierigheid en aanpassingsvermogen om je te handhaven in de nieuwe omgeving en kansen te benutten. Dit vraagt ook om steun en veiligheid om vol te houden, verder te gaan en op tijd te kunnen ontspannen. Een balans tussen nieuw en vertrouwd.
Een beter leven betekent Utrecht leren kennen en waarderen en daardoor zelf veranderen. Maar ook Utrecht verandert. Deze veranderingen kunnen angst en pijn geven. Na 50 jaar wonen er in onze stad al vele kleinkinderen en zelfs achterkleinkinderen van deze eerste gastarbeiders. Hun geschiedenis en de verandering die Utrecht daardoor heeft gekend, willen we vastleggen op deze website.