Het kunstwerk is gemaakt door Aimée Zito Lema.
Zij is geboren in Amsterdam (1983) en komt uit een migrantenfamilie. In haar werk zoekt ze vaak naar persoonlijke verhalen die gekleurd zijn door politiek-historische gebeurtenissen. Ze zoekt naar archiefbeelden maar ook naar persoonlijke gebruiksvoorwerpen ter inspiratie voor haar kunstwerken. Ter voorbereiding van dit kunstwerk heeft ze gebruik gemaakt van het archief van de website 50jaargastarbeidersutrecht.nl, Het Utrechts Archief en de archieven van de leden van de klankbordgroep.
Voor het grote werk in het Majellapark heeft ze gekozen voor drie grote stalen platen op een betonnen plateau met zitelementen. Een verwijzing naar veel gastarbeiders die kwamen om te werken in de metaalfabrieken of in de betonbouw.
In alle platen zijn uitsneden gemaakt. Van een koffer en een hamer als belangrijke en herkenbare symbolen en uitsneden van onderdelen uit grafieken met statistische informatie over de migratie. In de platen zijn delen van foto’s gegrafeerd. In de ondergrond van het kunstwerk zie je de plattegrond van Utrecht en sterrenconstellaties. Realiteit en dromen overlappen elkaar en de plattegrond verwijst naar de werkelijke grond waar de gastarbeiders aankwamen, terwijl de constellaties verwijzen naar toekomstdromen en een reis naar het onbekende.
Het kleine beeld op de Mariaplaats is geïnspireerd op de koffer en het wortelen op een nieuwe plek.
Er is een leuke en interessante wandeling gemaakt tussen het kleine kunstwerk rond de boom bij de Mariaplaats en het grote kunstwerk in het Majellapark. U kunt deze wandeling zelf lopen en de informatie over de route op uw telefoon volgen. Zo kunt u meer te weten komen over gebouwen en plekken in Utrecht die belangrijk waren in de geschiedenis van de gastarbeiders.
Deze folder is te krijgen bij de V.V.V. U kunt ook HIER KLIKKEN voor meer informatie over het kunstwerk, de wandelroute en de audioverhalen.
Als u met een groep de route wilt lopen met begeleiding kunt u contact opnemen met Het Gilde in Utrecht www.gildeutrecht.nl
Een onvervalst Utrechs commentaar op het kunstwerk van Koos Marsman...
G a s a r b e i j e r s We hebben nou ’n eerbetoan an de gasarbeijers, de manne die in de jaore vijftig en zestig uit verre lande kwaome om te komme werreke bij fabrieke zo as Werkspoor en Demka. D’r zijn zellefs twee eerbetoane, de ene staot bij ’n boompie an de Mariaplaots en de ander staot in ’t Majellaparrek, vlakbij de voormaolige mesjinefabriek Jaffa. De manne kwaome uit Itaolië, Merokko, Turkijë, Joegoslaovië, Spanje en Griekelând. De meeste hadde ’t idee da ’t tijdelijk zou zijn, maor de meeste bleve hier woane wan ’t was al gauw duidelijk da ze hun femilies hier veul meer toekoms konde biede dan daor waor ze waore gebore. En zo zaoge we de ‘buitelânders’, zo as wij ze noemde, onze buurtsjiies in komme. Eers op afstand in huisjies die door handige oplichters waore omgebouw tot pensions waor soms wel meer dan veertig manne voor veul geld ’n slaopplek hadde in bedde die ze mè elkaor moste dele. Laoter ginge ze in huurhuisjies woane en wie ’t beter had koch ’n woaning zo as in de wijk Lombok. Hoewel de gasarbeijers dus heul welkom waore bij de fabrieke die ze goed konde gebruike, was al gauw duidelijk da in onze buurtsjies die manne mè hun vrouwe en kind’re ’n heul and’re ontvangs krege. Daor vonde ze die mense vreemde gaste mè hun ete waor ’n luchie an zat. Soms werde die mense ook weggepes wan wa vreemp is wille we wel op vekansie mee maoke maor nie naos onze deur. Maor d’r waore oak mense die nie bâng waore van vreemde. In ons buurtsjie waore d’r vrijwilligers die taollesse gaove en nie te vergete fietslesse an de nieuwkommers wan in Uterech kom je pas verder as je ook ken fietse. Zo vonde de gasarbeijers, die we allochtone moste gaon noeme, steeds meer ’n thuis in Uterech. Ze werde ’n vas onderdeel van ons stadsjie. De gasarbeijers hebbe bijgedraoge an de kultuur en ekenomische groei van ons stadsjie. We zijn ze dank veschuldig. Daor is da eerbetoan voor en ’t is goe da ’t er staot, dawwe da nie vergete! Koos Marsman
Op 23 juni 2024 is tijdens een feestelijke bijeenkomst in het Majellapark een kunstwerk onthuld dat dient als eerbetoon aan de Utrechtse gastarbeiders.
Kunstenaar Aimée Zito Lema maakte het kunstwerk. Het werk bestaat uit twee delen op verschillende plekken. Een klein deel staat op de Mariaplaats en het grote werk in het Majellapark. De Emigratie Generatie maakte een wandelroute tussen beide kunstwerken, met achtergrondinformatie en persoonlijke verhalen over de geschiedenis van de gastarbeiders in Utrecht. Je kunt deze route lopen door van de ene naar een volgend punt op de kaart te wandelen. Bij de locaties zie je foto’s en kun je ook naar de verhalen luisteren op je telefoon. Het werk is door iedereen te bezoeken. Het is onderdeel van de openbare kunstcollectie van de gemeente Utrecht.
Ongeveer 250 mensen waren aanwezig in het Majellapark bij de onthulling van het kunstwerk, waaronder ook diverse oude gastarbeiders die deze geschiedenis zelf hebben meegemaakt.
Gastvrouw Elif Borucu-Calinalti, zelf dochter van een gastarbeider, opende de feestelijke bijeenkomst en kondigde de verschillende optredens aan.
Het Koor Duniya zong een toepasselijk lied van Stef Bos ‘Hier is mijn huis, ik woon niet waar ik ben geboren’
Vervolgens legde wethouder Eva Oosters uit hoe een initiatief van de Turkse ondernemers organisatie door de gemeenteraad overgenomen werd. Daarna heeft het veel inspanning gekost van gemeente en de klankbordgroep voordat het kunstwerk geplaats kon worden als eerbetoon aan alle gastarbeiders die meegeholpen hebben Utrecht op te bouwen.
Haar praatje werd ritmisch opgevolgd door de Marokkaanse muziek band Ouled el Alam.
Daarna zongen vader en zoon Giorgio en Carlo Zoppi het Italiaanse lied Che sara.
Bij de onthulling werd de wethouder bijgestaan door leden van de klankbordgroep. Hierin zaten mensen van de zes verschillende nationaliteiten. Zij hadden een belangrijke stem bij de keuze van de kunstenaar en het ontwerp en de plaats van het kunstwerk.
Vervolgens maakte zanger en gitarist Misha Petrovic een muzikale reis door voormalig Joegoslavië.
Het thema van het Turkse duo Adem Inanli en Cafer Ozbey was: ’ laat de vredesduif vliegen’.
Gastvrouw Elif ging in gesprek met de Kunstenares Aimée Zita Lema en met de initiatiefnemer Ömer Söner van de Turkse ondernemersvereniging. Zij bespraken de betekenis en de tot standkoming van het kunstwerk en bedankten iedereen die hieraan had meegewerkt.
Tot slot zong het Spaanse duo Elena Fenandez het lied ‘Volver’.
De Griekse dansgroep Pegasus eindigde het feest met het gezamenlijk dansen van de Sirtaki.
Na het officiële gedeelte kon iedereen het kunstwerk gaan ontdekken, want er is veel op te zien.
En natuurlijk een prachtige plek om foto’s te maken met de hele familie.
foto Eveline Renaud